Wednesday, December 4, 2013
Lòng tham của mụ vợ cứ tăng mãi không có điểm dừng. Mụ muốn có tất cả mọi thứ: của cải, danh vọng, quyền lực. Trong truyện, mụ vợ là nhân vật phản diện. Đây không phải là con người mang tính xấu mà là tính xấu hiện hình dưới lốt người. Có thể kể ra vô số thói xấu của nhân vật này: tham lam, bội bạc, dữ dằn, thô lỗ,... Trong đó có hai thói xấu nổi bật nhất: tham lam, bội bạc. Có lẽ, ở con người, sự bội bạc còn đáng ghét và khó tha thứ hơn cả sự tham lam.
Với chồng, thái độ bội bạc của mụ ngày càng tăng lên:
- Mụ mắng chồng là Đồ ngốc (đòi máng);
- Mụ quát chồng to hơn: Đồ ngu (đòi nhà);
- Mụ mắng như tát nước vào mặt chồng: Đồ ngu, ngốc sao ngốc thế! (đòi làm nhất phẩm phu nhân);
- Mụ giận dữ, nổi trận lôi đình tát vào mặt ông lão: Mày dám cãi... (đòi làm nữ hoàng);
- Mụ lại nổi cơn thịnh nộ, sai người đi bắt ông lão để trừng trị (đòi làm Long vương,...).
Những chi tiết ấy làm nổi rõ nghịch lí: khi lòng tham càng lớn thì tình nghĩa vợ chồng càng nhạt nhẽo.
Với mụ vợ, ông lão đánh cá không chỉ là chồng mà còn là ân nhân. Nhưng mụ cư xử với ông ngày càng tệ bạc. Đặc biệt, cá vàng đã đáp ứng mọi yêu cầu của mụ nhưng mụ lại muốn bắt cá vàng trực tiếp làm đầy tớ để tùy mụ sai khiến. Mụ muốn gạt bỏ ông lão vì giờ đây ông đã trở thành chướng ngại. Sự bội bạc của mụ đã tới tột cùng, không thể dung tha.)
(- Hình ảnh mụ vợ: Kết thúc truyện, cuộc sống của vợ chồng ông lão đánh cá trở lại nghèo khổ như xưa (lều nát, máng sứt,...). Nhưng thực ra, cá vàng không chỉ lấy đi những gì nó đã cho mà còn nhiều hơn thế. Mở đầu truyện là cảnh mụ vợ sống trong nghèo khó, chưa hề được nếm trải sung sướng, giàu sang. Còn ở cuối truyện, sau khi mụ đã biết thế nào là tột đỉnh giàu sang mà lại phải trở về cảnh nghèo khó thì điều đó thực là khổ sở, nỗi khổ lớn gấp nhiều lần nỗi khổ lúc đầu khiến mụ không thể sống yên. Đây chính là sự trừng phạt đích đáng đối với kẻ tham lam vô độ.
- Hình ảnh ông lão đánh cá: ông lão không mất gì cả, mà chỉ cảm thấy như vừa trải qua một cơn ác mộng. Có lẽ từ đây trở đi, ông lão càng quý hơn cuộc sống nghèo khổ nhưng bình yên của mình.)
Câu 5. Cá vàng trừng trị mụ vợ vì tội tham lam hay tội bội bạc? Hãy nêu ý nghĩa tượng trưng của hình tượng con cá vàng.
(a. Cá vàng trừng trị mụ vợ ông lão vì cả hai tội tham lam và bội bạc nhưng có lẽ tội bội bạc nặng hơn. Giữa hai tội này có sự liên quan chặt chẽ: lòng tham vô hạn thường làm cho con người mất hết lương tri và nhân tính, không còn khả năng nhận biết đúng, sai. Lòng tham là một trong những nguyên nhân dẫn con người đến nhiều tai hoạ.
b. Hình tượng con cá vàng không những có ý nghĩa tượng trưng cho lòng biết ơn mà còn đại diện cho công lí, cho lòng tốt và cái thiện. Những kẻ bội bạc, tham lam tất sẽ bị trừng trị đích đáng.)
Câu 6. Có người cho rằng truyện này nên đặt tên là Mụ vợ ông lão đánh cá và con cá vàng. Ý kiến của em thế nào?
(Nếu đặt tên truyện là Mụ vợ ông lão đánh cá và con cá vàng thì cũng có cơ sở bởi vì mụ vợ là nhân vật chính. Trong truyện cổ tích thần kì, nhân vật chính thường là nhân vật tích cực và người xưa thường lấy nhân vật chính để đặt tên cho truyện. Nhưng trong trường hợp này, nếu lấy nhân vật phản diện để đặt tên cho truyện thì ý nghĩa của truyện cũng không thay đổi: Nêu bài học đích đáng cho những kẻ tham lam, bội bạc như mụ vợ ông lão đánh cá.)
