Wednesday, December 4, 2013
(- Ý nghĩa của truyện là ca ngợi tính chất chính nghĩa, tính chất nhân dân của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.
Chủ tướng của cuộc khởi nghĩa là Lê Lợi, dưới là Lê Thận (tiêu biểu cho nghĩa quân) xuất thân từ người đánh cá, trên là đức Long Quân - tượng trưng cho tổ tiên, hồn thiêng dân tộc. Các bộ phận của gươm lắp khớp vào nhau tượng trưng cho hình ảnh nhân dân các vùng miền trên khắp đất nước đoàn kết một lòng tạo thành sức mạnh chiến đấu và chiến thắng quân thù. Thanh gươm ngời sáng sức mạnh chính nghĩa, sức mạnh truyền thống chống ngoại xâm của dân tộc ta.
- Đề cao, suy tôn Lê Lợi và triều đại nhà Lê.
Tuy không xuất thân từ dòng dõi vua chúa nhưng Lê Lợi đã phất cao ngọn cờ chính nghĩa, tập hợp nghĩa quân đánh giặc cứu nước. Lê Lợi được nghĩa quân tôn làm chủ tướng.
Vì thế mà ông được Long Quân cho mượn gươm thần và đòi lại gươm khi đã đuổi hết giặc. Chi tiết thần kì trên đã tôn vinh vai trò chủ tướng của Lê Lợi, gây thanh thế cho cuộc khởi nghĩa Lam Sơn và tạo dựng uy thế cho Lê Lợi sau khi ông lên ngôi vua.
- Giải thích nguồn gốc tên gọi của hồ Hoàn Kiếm (trả gươm).
Tên hồ đánh dấu và khẳng định chiến thắng vẻ vang của nghĩa quân Lam Sơn đã quét sạch giặc Minh ra khỏi bờ cõi. Đồng thời phản ánh tư tưởng, tình cảm yêu hoà bình đã thành truyền thống của dân tộc ta. Khi có giặc, dân ta phải cầm gươm đánh giặc; thời bình, không cần cầm gươm nữa thì tập trung xây dựng đất nước.
- Tên hồ Hoàn Kiếm còn có ý nghĩa cảnh cáo, răn đe đối với kẻ thù nuôi tham vọng xâm chiếm nước ta. Lê Lợi trả gươm cho Long Quân cũng có nghĩa là gươm thiêng vẫn còn đó. Ánh sáng của thanh gươm thần dưới mặt hồ xanh kết tụ cả ba ý nghĩa trên.)
Câu 6. Em biết còn truyền thuyết nào của nưóc ta cũng có hình ảnh Rùa Vàng? Theo em, hình tượng Rùa Vàng trong truyền thuyết Việt Nam tượng trưng cho ai và cho cái gì?
(- Nhiều truyền thuyết Việt Nam có hlnh ảnh Rùa Vàng nhưng hình ảnh thần Kim Quy xuất hiện tiêu biểu nhất trong hai truyền thuyết: An Dương vương và Sự tích Hồ Gươm. Trong truyền thuyết An Dương Vương, thần Kim Quy giúp vua xây thành, lại tặng vua chiếc vuốt để làm nỏ thần và cũng chính thần Kim Quy chỉ ra cho vua biết ai là giặc ở sau lưng.
- Thần Kim Quy xuất hiện lúc An Dương Vương gặp khó khăn để dẫn đường chỉ lối. Rùa Vàng giúp Long Quân nhận lại gươm thần, điều đó thể hiện tư tưởng yêu hoà bình của nhân dân ta.
Tóm lại, hình ảnh Rùa Vàng trong truyền thuyết Việt Nam tượng trưng cho hồn thiêng sông núi, cho tư tưởng, tình cảm và trí tuệ của nhân dân.)
Câu 7. Hãy đọc phần Đọc thêm để thấy rõ hơn tính lặp lại và ý nghĩa của chi tiết trao gươm thần trong các truyền thuyết Việt Nam.
(Đoạn văn Ấn, kiếm Tây Sơn kể về việc hai ông Xà (thần rắn) dâng ấn kiếm cho Nguyễn Huệ. Trong truyền thuyết Việt Nam, lãnh tụ của các cuộc khởi nghĩa chống giặc ngoại xâm nếu được nhân dân ủng hộ thì hình tượng trao gươm thần được dựng nên.
Thần ở đây chính là nhân dân. Nhân dân trao ấn kiếm tức là trao trọng trách, trao quyền lực để lãnh tụ tổ chức, xây dựng đội quân đoàn kết thống nhất, trên dưới đồng lòng, quyết chiến với quân thù. Đây cũng là cách thể hiện niềm tin của nhân dân vào người có tài, có đức.)
Câu 8. Vì sao tác giả dân gian không để Lê Lợi được trực tiếp nhận cả chuôi gươm và lưỡi gươm cùng một lúc?
(Nếu để Lê Lợi được trực tiếp nhận cả chuôi gươm và lưỡi gươm cùng một lúc thì truyện sẽ không thể hiện được tính chất toàn dân đánh giặc của cuộc kháng chiến chống quân Minh. Thanh gươm Lê Lợi nhận được là thanh, gươm hội tụ tư tưởng, tình cảm, sức mạnh của nhân dân trên khắp mọi miền đất nước.)
Câu 9. Lê Lợi nhận gươm ở Thanh Hóa nhưng lại trả gươm ở Hồ Gươm - Thăng Long. Nếu Lê Lợi trả gươm ở Thanh Hóa thì ý nghĩa của truyền thuyết sẽ khác đi như thế nào?
(Nếu Lê Lợi trả gươm ở Thanh Hóa thì ý nghĩa của truyền thuyết sẽ bị hạn chế rất nhiều. Bởi vì lúc này, Lê Lợi đã lên ngôi vua và đóng đô ở kinh thành Thăng Long. Để việc trả gươm diễn ra ở hồ Tả Vọng của kinh thành Thăng Long mới giải thích được nguồn gốc tên gọi của Hồ Gươm và thể hiện được tư tưởng yêu hoà bình cùng tinh thần cảnh giác của dân tộc ta.)
Câu 10. Hãy nhắc lại định nghĩa truyền thuyết và kể tên những truyền thuyết đã học.
(a. Truyền thuyết: Là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo. Truyền thuyết thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử được kể.
Truyền thuyết Việt Nam có mối quan hệ chặt chẽ với thần thoại. Nhiều truyền thuyết, đặc biệt truyền thuyết về thời đại các vua Hùng chính là những thần thoại đã được lịch sử hoá.
b. Những truyền thuyết đã học như: Con Rồng, cháu Tiên; Bánh chưng, bánh giầy, Thánh Gióng; Sơn Tinh, Thủy Tinh; Sự tích Hồ Gươm.)
